The Call. Wezwanie, Peadar Ó Guilín

Nie byłam przekonana, czy powinnam pisać recenzję książki The Call. Wezwanie*, ponieważ nie potrafię jednoznacznie i logicznie się o niej wypowiedzieć. Później uznałam jednak, że to też może okazać się całkiem cenną wiedzą dla osób zainteresowanych pozycją, więc postaram się jak najprecyzyjniej przedstawić odczucia po tej lekturze.

Akcja rozgrywa się w Irlandii, która nagle, z godziny na godzinę, została odcięta od reszty świata. Tego dnia rozpoczęły się Wezwania, podczas których nastolatkowie przenoszą się na 3 minuty i 4 sekundy do Szaroziemi, czyli ponurej krainy zamieszkiwanej przez Sidhe. W tym miejscu czas płynie inaczej, więc dzieci muszą przetrwać w okrutnym świecie cały dzień, unikając złapania przez elfy oraz pułapek zastawionych przez florę i faunę Szaroziemi. Najbardziej oczywistym rozwiązaniem jest ucieczka przed pościgiem, co stanowi ogromny problem dla Nessy, dziewczyny z nogami powykręcanymi przez polio. Czy poradzi sobie podczas Wezwania? A może polegnie już na etapie treningów w szkole przetrwania? 

Peadar Ó Guilín jest irlandzkim pisarzem, który postanowił wykorzystać niektóre z wierzeń Zielonej Wyspy i przenieść je na grunt powieści młodzieżowej. Już na tym etapie pojawia się pewien zgrzyt, bo o ile główni bohaterowie mają 14 lat, o tyle książka jest tak brutalna, że nie dałabym jej z czystym sumieniem nastolatkowi w tym wieku. 

Sidhe to rasa elfów, które mszczą się na Irlandczykach za to, że ci wiele stuleci temu wygnali je z wyspy i zmusili do zamieszkania w pozbawionej kolorów i radości krainie nazywanej Szaroziemią. Chociaż jeśli spojrzeć na to z innej strony, to radości i śmiechu jest tam aż nadto, ponieważ Sidhe z wielką emfazą i pokrętnym poczuciem humoru "upiększają" ludzkie dzieci, które przeniosły się do ich krainy wskutek Wezwania. Z powodu tych zabaw większość nastolatków wraca martwa (np. mając twarz uformowaną ze skóry i krwi na kształt kwiatu) lub okaleczona w wymyślny sposób - chociażby z dziurą na wylot na środku klatki piersiowej. 

Szaroziemia również nie grzeszy "normalnością". Większość flory i fauny wywodzi się w prostej linii od ludzi, chociaż ich wygląd może temu całkowicie zaprzeczać. Pojawiają się więc pola "kapusty", składające się wyłącznie z ludzkich głów, czy psy myśliwskie przypominające w ogólnym zarysie ludzi z przeformowanymi ciałami tak, aby mogły szybko biegać na czterech łapach i kłapać ostrymi zębiskami w wydłużonych pyskach. Generalnie jedna wielka psychodela.

I właśnie to uzewnętrznienie chorej psychiki autora jest najmocniejszą stroną książki. Z jednej strony jest to bowiem przerażające i ohydne, a z drugiej w tak abstrakcyjny sposób fascynujące, że koniec końców to jedyna rzecz, dla której czyta się Wezwanie. Tak, też mam pokręconą psychikę, bo czytałam i czekałam na to, co jeszcze wymyśli autor, czym zaskoczą mnie Sidhe i Szaroziemia. 

Mam wrażenie, że cała ta książka powstała tylko i wyłącznie z potrzeby opisania pokręconych pomysłów pisarza. Wezwanie nie ma żadnej logicznej fabuły, do niczego nie prowadzi, niczego nie rozwiązuje, nic nie wyjaśnia. Ot, wycinek życia Irlandczyków, którzy próbują przetrwać, gdy elfy dręczą ich dzieci, na ogół bezczelnie je zabijając (przeżywa średnio jedno dziecko na dziesięć) i czerpiąc z tego niesamowitą satysfakcję.

Świat ludzi jest mdły i właściwie w ogóle nie został opisany, a te strzępy informacji, które w jakiś sposób przecisnęły się przez umysł autora, niewiele wyjaśniają lub są zwyczajnie nielogiczne. Przykładowo czytelnik zostaje poinformowany, że dzieci wysyła się do szkół przetrwania w zależności od miesiąca urodzenia. Jest to kilkukrotnie podkreślone, jednak pozostaje niewyjaśnione skąd w ogóle pomysł na taki podział, skoro nikt nie zna dnia ani godziny Wezwania. Może ono nastąpić za dnia, w nocy, w styczniu, kwietniu czy listopadzie, w trzynastym, czternastym lub siedemnastym roku życia - nie ma żadnego schematu. Więc na cholerę wprowadzać coś, co nie ma najmniejszego sensu i nie przekłada się na fabułę?

No i jest jeszcze Nessa. Tak idealnej postaci to doprawdy dawno nie widziałam. Piękna, mądra, ambitna, zdeterminowana, opanowana, karna, a nawet w dużej mierze sprawna (w dwie minuty potrafi sobie zrobić kule z gałęzi dowolnego drzewa) - no tylko te nogi... Odniosłam wrażenie, że autor bardzo usilnie próbował utrudnić bohaterce życie, żeby uniknąć posądzenia o wyidealizowanie postaci, więc zrzucił na nią polio. Albo z kolei chciał zrekompensować swojej małej Mary Sue chorobę i dał jej jeszcze kilka dodatkowych punktów do genialności i idealności. Tych kilka punktów wystarczyło, żeby przekroczyła wszelkie skale. Aż się niedobrze robiło, gdy pojawiała się na kartach powieści.

W sumie jedyną bohaterką i jedynym fragmentem, który wzbudził we mnie większe emocje, była Megan. Miała charakterek i była wyjątkowo pozytywną postacią, a przy tym jedynie jej wątek wnosił coś sensownego do fabuły. Z pełną świadomością oświadczam, że jej Wezwanie było najlepszym fragmentem całej książki i dzięki tej scenie poczułam, że cała historia mogłaby mieć sens i gdyby ją naprawdę opowiedzieć, zamiast skupić się na zabawach Sidhe, to mogłaby to być dobra powieść.

No i nie wiem, może jestem staroświecka, zamknięta na otaczający mnie świat i w ogóle, ale wiek bohaterów zupełnie mi się nie zgadzał, szczególnie w kontekście wielkiej homoseksualnej miłości dwóch czternastolatek i ogólnej dojrzałości bohaterów (16-17 lat byłoby bardziej na miejscu). W całej książce było za dużo wulgaryzmów i seksu, przez co znów podkreślę, że według mnie to nie jest powieść dla młodszych nastolatków. A nie jestem przekonana, czy te starsze tak łatwo przełkną historię bez sensownej fabuły. Nie wykluczam, że wystarczy im opis Szaroziemi i deformacji ciał przeprowadzanych na Wezwanych, bo mi w pewnym sensie to wystarczyło. Ale nie ukrywajmy, jednak wolałabym dostać porządną powieść, a nie przypadek do diagnozy psychiatrycznej.

Nie polecam, ale też nie zniechęcam. W tym wypadku chyba trzeba przekonać się osobiście.


* Co to za głupi zwyczaj, żeby zostawiać oryginalny tytuł i dodawać do niego tłumaczenie? Samo "Wezwanie" miałoby za małą "moc"? Gorzej zapadałoby w pamięć? Bez względu na powód, to rozwiązanie zupełnie do mnie nie przemawia.


---
Książkę przeczytałam w ramach wyzwania Czytam Fantastykę.