Mitologia nordycka, Neil Gaiman

Bez wątpienia najbardziej popularną mitologią jest mitologia grecka. Wynika to po części z faktu omawiania jej w szkole, a po części z upowszechnienia mitów w postaci archetypów lub powiedzeń. Puszka Pandory, koń trojański, pięta Achillesa, paniczny strach czy echo - to tylko niewielki odsetek najpopularniejszych motywów.

Znacznie mniej przejęliśmy z mitologii nordyckiej. Czasami pojawia się Yggdrasil, znamy Odyna i jego Oko Mądrości, Thora z wielkim młotem i Lokiego, boga kłamstwa. Co bardziej obeznani w tematyce mogą szukać podobieństw między mitami lub bogami z różnych wierzeń i oczywiście je znajdą. Nie ma wątpliwości, że Hebe i Idunn są wcieleniem tej samej bogini młodości. Jedna roznosiła ambrozję pochodzącą z ogrodu Hesperyd, druga wszędzie chodziła z koszykiem wypełnionym jabłkami przywracającymi młodość.

To co jest nie tak z mitologią nordycką? W czym bliższe są nam mity greckie, skoro w dużej mierze opowiadają to samo, co nordyckie? Przyczyn należy doszukiwać się w kulturze antycznej, która stała się kolebką późniejszej literatury i w ten sposób rozprzestrzeniła się i zakorzeniła w całej Europie. Z kolei kultura nordycka była surowa i nieprzystępna, a mity nordyckie rzadko pojawiały się na piśmie (najważniejszymi tekstami są Edda poetycka i Edda prozaiczna). Może dlatego dzisiaj pozostały nam jedynie strzępki wiedzy o bogach i ich działaniach, które trudno złożyć w logiczną całość. 

Mimo to od kilkunastu lat można zaobserwować znaczny wzrost zainteresowania mitologią nordycką. Pisarze i scenarzyści coraz częściej wykorzystują postaci i motywy znane z mitów, odświeżając dla nas ich wizerunki lub nadając im nowe znaczenia. Nawet wśród ostatnio przeczytanych przeze mnie książek pojawiają się dwie pozycje czerpiące z mitologii nordyckiej. Statek kosmiczny z Pyłu Ziemi nazywał się Yggdrasil, z kolei w 7EW jeden ze statków nazywał się Ymir.

Neil Gaiman również bardzo wysoko ceni sobie mitologię nordycką, co pokazał chociażby w Amerykańskich bogach, nie powinno więc dziwić, że postanowił spisać mity i oddać je w ręce zainteresowanych czytelników. Mitologia nordycka to zbiór mitów rozpoczynających się od powstania świata, a kończących na Ragnaroku - zmierzchu ery bogów. Czytelnik dowie się (między innymi) skąd Thor ma swój młot, jak wybrać męża na podstawie wyglądu stóp oraz dlaczego Tyr nie ma ręki. Przekona się, czy Loki faktycznie jest tym rudzielcem z wykałaczką w ustach lub ironicznym bogiem oszustwa rodem z Marvela, czy może jednak jest w nim coś więcej (lub mniej?).

Doceniam fakt, że Gaiman starał się ułożyć mity w miarę chronologicznie, dzięki czemu poszczególne historie mają sens i płynnie się ze sobą łączą, a czasami nawet przenikają. Ciekawym rozwiązaniem jest też glosariusz na końcu książki. Dzięki temu osoby, które dopiero zaczęły przygodę z mitologią nordycką, nie pogubią się wśród wielu imion i trudnych nazw.

Podoba mi się też, że Gaiman nie próbował sztucznie rozdmuchiwać mitów, żeby stworzyć z nich arcydzieło literatury. Przedstawił je w prosty, ale bardzo przyjemny w odbiorze sposób. Historie są treściwe i opowiedziane z humorem, więc bardzo dobrze się je czyta. Mimo że autor zachował strukturę powieściową i dał bogom możliwość wypowiadania się w swoim imieniu, to od początku do końca wiadomo, że są to mity i że w podobnej formie mogły być przekazywane z ust do ust.

Niewątpliwie Mitologia nordycka będzie doskonałą książką dla osób rozpoczynających swoją przygodę z bogami Asgardu. Pozostali mogą być jednak nieco zawiedzeni, że nie dowiedzieli się niczego nowego. Chociaż z drugiej strony... Ja się nie dowiedziałam, a bardzo miło spędziłam ten czas. Polecam :)

No i powiedzmy sobie szczerze: czy można przejść obojętnie obok takiej okładki? O ile początkowo nie byłam przekonana do nowej szaty graficznej powieści Gaimana, o tyle obecnie z trudem powstrzymuję się przed zakupem wcześniejszych pozycji z tej serii. Pomysł i wykonanie są na naprawdę wysokim poziomie, a smaczki w postaci małych obrazków odnoszących się do fabuły i mapy w tle są wspaniałym rozwiązaniem.


---
Książkę przeczytałam w ramach wyzwań:
Łów słów
Czytam Fantastykę


---
W ramach tła do zdjęcia wykorzystałam grafikę z gry planszowej In the name of Odin autorstwa Krzysztofa Zięby.