Koralina, Neil Gaiman

Ostatnio doszłam do wniosku, że chyba sama siebie oszukuję. Zawsze twierdziłam, że nie przepadam za twórczością Neila Gaimana, że mnie nie porywa i nie wywiera na mnie większego wrażenia. A jak przychodzi co do czego, to okazuje się, że przeczytałam pięć jego książek (sześć, jeśli liczyć Dobrego omena, którego napisał razem z Terrym Pratchettem) i zasadniczo wszystkie mi się podobały. Może nie popadam w zachwyt i nie rzucam wszystkiego, gdy tylko zobaczę jego nazwisko, ale chyba najwyższy czas przyznać, że po prostu lubię, jak pisze i co pisze. Jest kreatywny i nie ogranicza się do jednego typu książek. No i podoba mi się sposób, w jaki wykorzystuje wierzenia, podania, legendy miejskie itp.

Skoro w końcu przyznałam się (przed samą sobą), że lubię książki Gaimana, to uznałam, że czas sięgnąć po coś nowego. Koralina jest cieniutką powieścią skierowaną do młodszych czytelników i nie byłoby w tym pewnie nic nadzwyczajnego (może poza tym, że czyta ją stara baba), gdyby nie fakt, że jest to horror dla dzieci. Zresztą sami sprawdźcie, czy nie poczujecie ukłucia niepokoju.

Koralina przeprowadziła się z rodzicami do nowego domu; oprócz jej rodziny mieszkają tam też dwie emerytowane aktorki oraz dziwny staruszek trenujący mysią orkiestrę. Nikt mu za bardzo nie wierzy, ale co to komu przeszkadza. Koralina uwielbia badać otoczenie, więc zwiedza teren dookoła domu, a później dokładnie sprawdza wszystkie zakamarki mieszkania. I wtedy odnajduje tajemnicze drzwi. Kiedy przypadkiem znajduje również klucz pasujący do zamka, bez wahania przechodzi... do identycznego mieszkania, w którym mieszkają identyczni rodzice. No może nie do końca... Mają guziki zamiast oczu. Ale poza tym są super! Skupiają całą swoją uwagę na Koralinie - bawią się z nią, przygotowują ulubione potrawy - i chcą, żeby została z nimi na stałe. Jedyne, co dziewczynka musi zrobić, to dać sobie przyszyć guziki do oczu...

Trochę psychodeliczne, nie uważacie?

Książka jest napisana bardzo prostym stylem. Składa się z krótkich, rzeczowych zdań, mocno wpływa na wyobraźnię i emocje czytelnika, szczególnie tego młodego. Nie wątpię więc, że to faktycznie horror dla dzieci. Ale gdybym miała wybrać odpowiedni przedział wiekowy, to miałabym problem. Z jednej strony prostota fabuły sprawia, że jest to książka, z którą poradziłby sobie ośmio- czy dziewięciolatek. Z drugiej strony wiem, że sama nie zapoznałabym dziecka z taką historią. Myślę, że byłaby zbyt sugestywna. Z kolei starszym mógłby odpowiadać poziom "straszności", ale niekoniecznie prosty styl. Więc koniec końców Koralina zostaje książką dla dorosłych, którzy lubią twórczość Gaimana ;)

Zdjęcie ze strony Filmweb.pl

Od razu przyznam, że mam lekki niedosyt związany z Koraliną. Kilka lat temu widziałam filmową wersję i zrobiła na mnie duże wrażenie. Grafiki były bardzo groteskowe i niepokojące. Cały klimat animacji - szczególnie przerysowane, często wyostrzone sylwetki bohaterów z wydłużonymi kończynami, umieszczone w dość nietypowych scenografiach - sprawiał, że z napięciem i ciekawością czekało się na kolejną scenę. W książce brakowało mi tych wrażeń. Nie pomógł też fakt, że najbardziej charakterystycznej i niepokojącej sceny z filmu w ogóle nie było w literackim oryginale... Byłoby trudno, skoro w powieści nawet nie było tej postaci! Tego typu rozbieżności doprowadziły do tego, że nie umiałam w pełni cieszyć się lekturą. 

Mimo to Koralina jest dobrą powieścią, mającą wiele walorów edukacyjnych i rozrywkowych. Koralina okazuje się być bardzo mądrą dziewczynką, o wyjątkowo racjonalnym podejściu do życia (nawet jeśli nie dziwią jej gadające koty i teriery). Jej wyjaśnienie powodu, dla którego nie chce zostać w drugim domu, powinno dać młodym czytelnikom do myślenia.

Urok Koraliny polega na tym, że da się ją lubić - jest dobrze wychowana, otwarta na nowe doświadczenia, ma głowę pełną pomysłów i przejawia typowo dziecięcą ciekawość świata. W jej oczach dorośli wydają się oderwani od rzeczywistości i zupełnie pozbawieni rozsądku. Żyją w jakimś odrealnionym świecie, który w drugim domu zostaje wyolbrzymiony. 

Osobnym "dziełem sztuki" jest czarny kot - genialny i inteligentny na swój bezczelny koci sposób. Myślę, że to wystarczająca rekomendacja:

„– Ach, to ty – rzekła do czarnego kota.
– Widzisz – powiedział kot. – Nietrudno mnie rozpoznać, prawda? Choć nie mam imienia.
– A gdybym chciała cię zawołać?
Kot zmarszczył nos, przybierając wyniosłą minę.
– Wołanie kotów – odparł, jakby zdradzając jej wielką tajemnicę – to zwykle niezbyt produktywna czynność. Równie dobrze można by przyzywać trąbę powietrzną.
– A gdyby chodziło o obiad? – spytała Koralina. – Czy wtedy nie chciałbyś, żebym cię zawołała?
– Oczywiście – powiedział kot. – W zupełności jednak wystarczyłby krótki okrzyk »obiad«. Widzisz? Wcale nie potrzeba imion.”*

Myślę, że absurd książki spodoba się dzieciom i docenią wydarzenia rozgrywające się w drugim domu. Sama podchodziłam do nich z lekką rezerwą, wydawały się mi się zbyt sztuczne i cyrkowe, jednak rozumiem, że taki był zamysł. W sumie jest to jeden z uroków Koraliny. Dzieci i dorośli znajdą w niej zupełnie inne rzeczy, na inne sprawy zwrócą uwagę i inaczej wchłoną tę historię. 

Podsumowując, Koralina jest horrorem dla dzieci opartym na grotesce i wyolbrzymieniach. Jest bardzo sugestywna i niepokojąca, dzięki czemu wywołuje odpowiednie emocje. Docelowy odbiorca** polubi Koralinę i razem z nią będzie się bał i rozwiązywał tajemnicę drzwi, a dorosły doceni narzędzia, jakie Gaiman wykorzystał do osiągnięcia celu. 

* Cytat pochodzi z książki Koralina autorstwa Neila Gaimana.
** Jak już wspominałam, nie wiem, jaki wiek jest najlepszy dla zapoznania się z Koraliną, więc na wszelki wypadek zanim polecicie ją dzieciom, sami przeczytajcie. Może się Wam spodobać :)

Za książkę do recenzji dziękuję księgarni internetowej Tania Książka.

Sprawdźcie też nowości na stronie księgarni :)

---

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania Czytam Fantastykę.