Cinder, Marissa Meyer, czyli Kopciuszek po liftingu

Są takie książki, których nie da się opisać. Nic, co da się o nich powiedzieć, nie brzmi dobrze. No bo wyobraźcie sobie, że opowiadacie znajomym, że ostatnio czytaliście nową wersję bajki o Kopciuszku. Akcja rozgrywa się w przyszłości, w Nowym Pekinie, a Kopciuszek jest cyborgiem i mechanikiem. Ma mechaniczną rękę, nogę i jakieś kabelki w mózgu, przez co niektórzy odbierają jej prawo do człowieczeństwa. Tło historii skupia się wokół epidemii nieuleczalnej choroby, która zabija ludzi na całej Ziemi. Osoba zarażona ma przed sobą raptem kilka dni życia. A do tego są jeszcze Księżycowi, czyli ludzie, którzy mieszkają na Księżycu i mają szczególne umiejętności, a ich królowa ma chrapkę na naszą planetę. Wierzcie mi, próbowałam opisywać Cinder Marissy Meyer na wiele sposobów i ani razu nie wyszło przekonująco. Większość osób patrzyło na mnie z miną wyrażającą tysiąc słów, spośród których najpopularniejsze byłoby: „Ty tak na serio?” albo „Co to za masakra?”. No cóż, trudno się z tym nie zgodzić, brzmi... dziwnie. A ta książka naprawdę ma w sobie to „coś”.

Kopciuszek nigdy nie należał do moich faworytów (no chyba że mówimy o wersji Grimmów z gołąbkami wydziobującymi oczy przyrodnim siostrom, tej nie mam nic do zarzucenia), ale okładka i wizja Kopciuszka przerobionego na cyborga zadziałały na moją wyobraźnię. Jak wiadomo, mam słabość do motywów mitologicznych i jestem w stanie bardzo dużo wybaczyć takim książkom, o ile w ciekawy sposób pokazują bogów lub mity. W przypadku retellingów baśni sprawa wygląda podobnie i tu również wiele zniosę, żeby poznać nową odsłonę znanej, a czasami nawet nieco wyświechtanej historii. No cóż, każdy ma jakieś słabości.

Największe wrażenie zrobił na mnie świat wykreowany przez Marissę Meyer. Chociaż z tą całą plagą i dziwnymi Księżycowymi brzmi abstrakcyjnie, to jest w nim coś świeżego i intrygującego. Cieszę się, że autorka nie skupiła się wyłącznie na jednej cesze, tylko postarała się o wielowątkowość i wielowymiarowość typową dla prawdziwych światów. Co równie istotne, czytelnik stopniowo poznaje Ziemię przyszłości, więc kolejne szczegóły wychodzą na światło dzienne wtedy, gdy są potrzebne i nie przytłaczają. I właśnie w takim niby znanym, a jednak zupełnie obcym świecie żyje Cinder(ella), czyli Kopciuszek. Dziwne tło dla baśni, nie sądzicie?

Podoba mi się, że wiele motywów zgadzało się z baśniowym pierwowzorem, a przy okazji wszystko tak bardzo różniło się od oryginału, że nawet nie próbowałam wybiegać naprzód i nie miałam żadnego poczucia zaspoilerowania powieści. OK, jest Cinder – sierota, która pracuje w warsztacie, żeby zarobić na utrzymanie całej rodziny, bo wredna macocha bardziej interesuje się nowymi sukienkami dla córek niż jakąkolwiek pracą. Jest też książę (nawet ma imię!), ale jego wątek znacząco odbiega od tego, czego można by się spodziewać. Gdzieś na horyzoncie pojawia się też wizja balu, ale traci znaczenie w obliczu aktualnych wydarzeń. 

A dzieje się sporo, głównie za sprawą wspomnianej już epidemii choroby oraz Księżycowej królowej, która nagle postanawia odwiedzić Ziemię. Poszczególne wątki sprytnie się przeplatają i przenikają, dzięki czemu nie doświadczyłam nawet chwili nudy czy dłużyzny. Poniekąd wynika to z szybkiego tempa akcji, a po części z tego, że autorka postawiła na prosty, ale dynamiczny styl. Pewnie nie każdemu przypadnie do gustu, bo nie jest szczególnie ambitny ani górnolotny. Czasami coś mi zgrzytało i kilka razy musiałam się cofnąć, żeby przemyśleć, co „podmiot liryczny miał na myśli”, ale po jakimś czasie przywykłam. Jak tak o tym myślę, to przypomina mi PBF-y, czyli RPG-i rozgrywane w formie pisanej (docelowo na forach). 

Mimo tego banalnego stylu, książka jest inteligentna i przekazuje ważne treści. Pod przykrywką baśni porusza wiele zagadnień dotyczących człowieczeństwa, konieczności wyboru mniejszego zła oraz szybkiego wchodzenia w dorosłość i przyjmowania odpowiedzialności za swoje decyzje. Cinder zrobiła na mnie wrażenie swoją dojrzałością i brakiem nastoletniej ckliwości, tak typowej we współczesnej literaturze młodzieżowej. Z kolei Kai... Jest sympatyczny. To chyba będzie najlepsze określenie. Ma poukładane w głowie i widać, że chociaż jest przerażony tym, w jakiej sytuacji się znalazł, to stara się wymyślić rozwiązanie.

W sumie mogę się przyczepić tylko do dwóch rzeczy. Przede wszystkim „wielki przewrót” wcale nie był taki wielki. Ba, stanowił mniejsze zaskoczenie niż jakikolwiek motyw wyciągnięty z baśni. Dlatego to opóźnianie wydawało mi się trochę na siłę i kiedy w końcu wszystko wyszło na jaw, moją jedyną reakcją było – no wreszcie! Drugą sprawą jest budowa cyborgicznych części Cinder. Niby wszystko przełknęłam, ale później zaczęłam się zastanawiać nad niektórymi rozwiązaniami i kilka rzeczy nijak nie miało sensu. Gdzie ona zmieściła te wszystkie kable w głowie i skoro na twarzy miała skórę, to dlaczego nie mogła się rumienić? Tego typu szczegółów było znacznie więcej.

To nie zmienia faktu, że Cinder bardzo mi się podobała, ponieważ jest to powieść o trudnych wyborach, potrzebie akceptacji i chęci pozostania sobą. Chociaż nie jest pozbawiona wad i w niektórych miejscach trochę kulała z logiką, to bez problemu kupiłam całą historię, zachwyciłam się światem, a do tego polubiłam głównych bohaterów i naprawdę im współczułam, co wcale nie jest takie częste. Cieszę się, że ktoś w końcu zadbał o bohaterkę, która nie mdleje na widok mięśni boskiego księcia, i że rzeczony książę ma w głowie coś więcej niż orzeszek odpowiedzialny za prężenie muskułów. Takiemu Kopciuszkowi mówię TAK i na pewno sięgnę po kontynuację.

Za książkę do recenzji dziękuję wydawnictwu Papierowy Księżyc.